Francisco Suárez, Opera Omnia :: Volume 25. Disputationes Metaphysicae :: DISPUTATIO XIX. DE CAUSIS NECESSARIO ET LIBERE SEU CONTINGENTER AGENTIBUS; UBI ETIAM DE FATO, FORTUNA ET CASU

collapse section

Export a Citation collapse section

collapse section

just this volume

Edition Information

Volume 25. Disputationes Metaphysicae

collapse section

Collapse All | Expand All

collapse section

disputationes metaphysicae

collapse section

disputatio I. de natura primae philosophiae seu metaphysicae

sectio I. quod sit metaphysicae obiectum

sectio II. utrum metaphysica versetur circa res omnes secundum proprias rationes earum

sectio III. utrum metaphysica sit una tantum scientia

sectio IV. quot sint huius scientiae munera, quis finis, quaeve utilitas

sectio V. utrum metaphysica sit perfectissima scientia speculativa, veraque sapientia

sectio VI. utrum inter omnes scientias metaphysica maxime ab homine appetatur appetitu naturali

collapse section

disputatio II. de ratione essentiali seu conceptu entis

sectio prima. utrum ens in quantum ens habeat in mente nostra unum conceptum formalem omnibus entibus communem

sectio II. utrum ens habeat unum conceptum seu rationem formalem obiectivam

sectio III. utrum ratio seu conceptus entis re ipsa et ante intellectum sit aliquo modo praecisus ab inferioribus

sectio IV. in quo consistat ratio entis in quantum ens, et quomodo inferioribus entibus conveniat

sectio V. utrum ratio entis transcendat omnes rationes et differentias inferiorum entium, ita ut in eis intime et essentialiter includatur

sectio VI. quomodo ens in quantum ens ad inferiora contrahatur seu determinetur

collapse section

disputatio III. in tres sectiones distribut. de passionibus entis in communi et principiis eius.

sectio prima. utrum ens in quantum ens habeat aliquas passiones, et quales illae sint

sectio II. quot sint passiones entis et quem ordinem inter se servent

sectio III. quibus principiis demonstrari possint passiones de ente, et an inter ea hoc sit primum: impossibile est idem simul esse et non esse

collapse section

disputatio IV. de unitate transcendentali in communi

sectio prima. utrum unitas transcendentalis addat enti rationem aliquam positivam, vel tantum privativam.

sectio II. utrum unum de formali dicat solam negationem quam addit supra ens, vel aliquid aliud

sectio III. quotuplex sit in rebus unitas

sectio IV. utrum unitas sit adaequata passio entis, et de divisione entis in unum et multa

sectio V. an divisio entis in unum et multa sit analoga

sectio VI. quomodo unum et multa opponantur

sectio VII. an unum sit prius quam multa, et indivisio quam divisio

sectio VIII. an divisio entis in unum et multa sit prima omnium

sectio IX. utrum unitas transcendentalis sit unitas numerica, vel quaenam illa sit

collapse section

disputatio V. de unitate individuali eiusque principio

sectio prima. utrum omnes res quae existunt vel existere possunt singulares sint et individuae

sectio II. utrum in omnibus naturis res individua et singularis, ut talis est, addat aliquid supra communem seu specificam naturam

sectio III. utrum materia signata sit individuationis principium in substantiis

sectio IV. an forma substantialis sit principium individuationis substantiarum materialium

sectio V. utrum principium individuationis sit existentia rei singularis

sectio VI. quod tandem sit principium individuationis in omnibus substantiis creatis

sectio VII. utrum principium individuationis accidentium sit ex subiecto sumendum

sectio VIII. an repugnet duo accidentia solo numero diversa esse simul in eodem subiecto ob eorum individuationem

sectio IX. an repugnet individuationi accidentium ut plura solo numero differentia successive sint in eodem subiecto

collapse section

disputatio VI. de unitate formali et universali

sectio prima. utrum sit in rebus aliqua unitas formalis distincta a numerali et minor illa

sectio II. an unitas universalis naturae distincta a formali sit in rebus ante mentis operationem

sectio III. utrum natura communis ex se habeat aliquam unitatem praecisionis extra individua, et ante mentis operationem

sectio IV. quid sit in natura universali aptitudo ut sit in multis

sectio V. an unitas universalis consurgat ex operatione intellectus. et quomodo difficultatibus in contrarium positis satisfaciendum sit

sectio VI. per quam operationem intellectus fiant res universales

sectio VII. an universalia sint entia realia corporea, substantialia vel accidentalia quasque causas habeant

sectio VIII. quotuplex sit universale seu unitas eius

sectio IX. quomodo in re distinguantur unitas generis et differentiae tam inter se quam ab specifica unitate

sectio X. utrum abstracta metaphysica generum et specierum et differentiarum vere possint inter se praedicari

sectio XI. quod sit in rebus principium unitatis formalis et universalis

collapse section

disputatio VII. de variis distinctionum generibus

sectio prima. utrum praeter distinctionem realem et rationis sit aliqua alia distinctio in rebus

sectio II. quibus signis seu modis discerni possint varii gradus distinctionis rerum

sectio III. quomodo idem et diversum tum inter se, tum ad ens comparentur

collapse section

disputatio VIII. de veritate seu vero, quod est passio entis

sectio prima. utrum in compositione et divisione intellectus sit formalis veritas

sectio II. quid sit veritas cognitionis

sectio III. utrum veritas cognitionis sit solum in compositione et divisione, vel etiam in simplicibus conceptibus

sectio IV. an veritas cognitionis seu intellectus in eo non sit donec iudicet

sectio V. an veritas cognitionis sit tantum in intellectu speculativo vel etiam in practico

sectio VI. an in divisione sit veritas aeque ac in compositione

sectio VII. utrum veritas aliqua sit in rebus quae sit passio entis

sectio VIII. an veritas per prius dicatur de veritate cognitionis quam de veritate rei, et quo modo

collapse section

disputatio IX. de falsitate seu falso

sectio prima. quidnam et ubi sit falsitas et an sit entis proprietas

sectio II. quae sit falsitatis origo

sectio III. unde oriatur difficultas veritatem assequendi

collapse section

disputatio X. de bono seu bonitate transcendentali

sectio prima. quid bonum seu bonitas sit

sectio II. quotuplex sit bonum

sectio III. quodnam bonum sit quod cum ente convertitur tamquam passio eius

collapse section

disputatio XI. de malo

sectio prima. utrum malum sit aliquid in rebus, et quotuplex sit

sectio II. quotuplex sit malum

sectio III. ubi et unde sit malum, seu quas causas habeat

sectio IV. cur malum inter attributa entis non numeretur

collapse section

disputatio XII. de causis entis in genere

sectio prima. utrum causa et principium idem omnino sint

sectio II. utrum sit aliqua communis ratio causae, et quaenam et qualis

sectio III. quotuplex sit causa

collapse section

disputatio XIII. de materiali causa substantiae

sectio prima. an sit evidens ratione naturali dari in entibus causam materialem substantiarum, quam materiam primam nominamus

sectio II. utrum materialis causa substantiarum generabilium et corruptibilium sit una vel multiplex

sectio III. utrum prima et unica causa materialis generabilium substantiarum sit aliquod corpus simplex vel substantia integra

sectio IV . utrum materia prima habeat aliquam entitatem actualem ingenerabilem et incorruptibile

sectio V. utrum materia sit pura potentia, et quo sensu ID accipiendum sit

sectio VI. quomodo possit materia cognosci

sectio VII. quid causet materia

sectio VIII. per quid causet materia

sectio IX. quid sit causalitas materiae

sectio X. utrum materialis causa substantialis in corporibus incorruptibilibus inveniatur

sectio XI. an materia incorruptibilium corporum sit eiusdem rationis cum elementari

sectio XII. utra materia, caelestisne an elementaris, perfectior sit

sectio XIII. qualis causalitas materiae incorruptibilium corporum

sectio XIV. uttrum in rebus incorporeis dari possit causa materialis substantialis, et quomodo quantitas ad hanc materialem causam comparetur

collapse section

disputatio XIV. de causa materiali accidentium

sectio prima. utrum detur vera causa materialis accidentium

sectio II. an substantia ut sic esse possit immediata causa materialis accidentium

sectio III. quaenam substantia possit esse causa materialis accidentium

sectio IV. utrum unum accidens possit esse proxima causa materialis alterius

collapse section

disputatio XV. de causa formali substantiali

sectio prima. an dentur in rebus materialibus substantiales formae

sectio II. quomodo possit forma substantialis fieri in materia et ex materia

sectio III. an in eductione substantialis formae oporteat materia tempore antecedat

sectio IV. an forma, dum ex materia educitur, per se fiat

sectio V. quae sit propria ratio formae suestantialis propriaque causalitas eius in suo genere

sectio VI. quae sit ratio causandi formae

sectio VII. quis sit effectus causae formalis

sectio VIII. utrum forma substantialis sit vera causa materiae, et materia effectus eius

sectio IX. utrum tanta sit dependentia materiae a forma ut sine illa nec per divinam potentiam conservari possit, et e converso

sectio X. utrum unius substantiae una tantum detur causa formalis

sectio XI. quid sit forma metaphysica, et quae materia ILLI respondeat, quamque causalitatem habeat

collapse section

disputatio XVI. de formali causa accidentali

sectio prima. utrum omnia accidentia veram exerceant causalitatem formalem, et circa quem effectum

sectio II. utrum omnis forma accidentalis educatur de potentia subiecti

collapse section

disputatio XVII. de causa efficienti in communi

sectio prima. quid causa efficiens sit

sectio II. quotuplex sit causa efficiens

collapse section

disputatio XVIII. de causa proxima efficienti eiusque causalitate, et omnibus quae ad causandum requirit

sectio prima. utrum res creatae aliquid vere efficiant

sectio II. quodnam sit principium quo substantia creata efficit aliam

sectio III. quodnam sit principium quo substantiae creatae efficiunt accidentia

sectio IV. quae accidentia possint esse principia agendi

sectio V. utrum sola accidentia sine concursu formarum substantialium efficiant alia accidentia

sectio VI. utrum accidens sit instrumentum tantum in productione alterius accidentis

sectio VII. utrum causa efficiens esse debeat in re distincta a recipiente ut agere possit

sectio VIII. utrum causa efficiens debeat esse simul coniuncta vel propinqua passo ut agere possit

sectio X. utrum actio sit propria ratio causandi efficientis causae, seu causalitas eius

sectio XI. utrum causa efficiens aliquid efficiendo corrumpat aut destruat, et quomodo

collapse section

disputatio XIX. de causis necessario et libere seu contingenter agentibus; ubi etiam de fato, fortuna et casu

sectio prima. utrum in causis efficientibus creatis sint aliquae necessario agentes, et qualis sit illa necessitas

sectio II. utrum inter efficientes causas sint aliquae absque necessitate et cum libertate operantes

sectio III. utrum in causis efficientibus possit esse aliqua libere agens, si prima causa ex necessitate operetur; et in universum an libertas actionis requirat libertatem in omnibus causis in illam influentibus, vel in una sufficiat

sectio IV. quomodo stet libertas vel contingentia in actione causae secundae, non obstante concursu primae, et consequenter quo sensu verum sit causam liberam esse quae, positis omnibus requisitis ad agendum, potest agere et non agere

sectio V. quaenam sit facultas in qua formaliter residet libertas causae creatae

sectio VI. quomodo causa libera determinetur a iudicto rationis

sectio VII. quae sit radix et origo defectus causae liberae

sectio VIII. ad quos actus sit indifferentia in causa libera

sectio IX. an libertas causae sit dum actu operatur

sectio X. an ex libertate causarum efficientium oriatur contingentia in effectibus universi, vel sine illa esse possit

sectio XI. utrum aliqua vera ratione possit fatum inter causas efficientes universi numerari

sectio XII. utrum casus et fortuna inter causas efficientes numerari debeant

notes

collapse section

disputatio XX. de prima causa efficienti primaque eius actione, quae est creatio

sectio prima. an possit ratione naturali cognosci creationem aliquorum entium esse possibilem an etiam necessariam; vel quod idem est an unum ens in quantum ens possit essentialiter dependere effective ab alio ente

sectio II. utrum ad creandum requiratur infinita vis agendi, et ideo ita sit dei propria ut creaturae communicari non possit

sectio III. an possit dari instrumentum creationis

sectio IV. an creatio sit aliquid in creatura distinctum ex natura rei ab ipsa

sectio V. utrum de ratione creationis sit novitas essendi

collapse section

disputatio XXI. de prima causa efficienti et altera eius actione, quae est conservatio

sectio prima. an possit ratione naturali demonstrari entia creata in suo esse semper pendere ab actuali influxu primae causae

sectio II. quenam actio sit conservatio, et quo modo a creatione differat

sectio III. utrum res omnes a solo deo pendeant in conservari

collapse section

disputatio XXII. de prima causa et alia eius actione, quae est cooperatio seu concursus cum causis secundis

sectio prima. an possit sufficienter probari ratione naturali deum per se ac immediate operari in actionibus omnium creaturarum

sectio II. utrum concursus causae primae cum secunda sit aliquid per modum principii vel actionis

sectio III. quomodo comparetur concursus dei ad actionem causae secundae et ad subiectum eius

sectio IV. quomodo deus praebeat concursum suum causis secundis

sectio V. utrum causae secundae pendeant essentialiter in operari a sola causa prima, aut etiam ab aliis

collapse section

disputatio XXIII. de causa finali in communi

sectio prima. an finis sit vera causa realis

sectio II. quotuplex sit finis

sectio III. quos effectus habeat causa finalis

sectio IV. quid sit vel in quo consistat ratio causandi seu causalitas causae finalis

sectio V. quaenam sit in fine proxima ratio finaliter causandi

sectio VI. quae res possint causalitatem finalem exercere

sectio VII. an esse cognitum sit fini conditio necessaria ut possit finaliter causare

sectio VIII. utrum finis moveat secundum suum esse reale, vel secundum esse cognitum

sectio IX. utrum causalitas finis locum habeat in divinis actionibus et effectibus

sectio X. utrum in actionibus naturalium et irrationalium agentium vera causalitas finalis intercedat

collapse section

disputatio XXIV. de ultima finali causa, seu ultimo fine

sectio prima. an possit sufficienter probari ratione naturali dari aliquem ultimum finem, et non dari processum in infinitum in causis finalibus

sectio II. utrum finis ultimus per se ac proprie concurrat cum omnibus finibus proximis ad finaliter causandum, et consequenter an omnia agentia in omnibus actionibus suis finem ultimum intendant

collapse section

disputatio XXV. de causa exemplari.

sectio I. an sit, quid sit, et ubi sit exemplar.

sectio II. utrum exemplar propriam rationem causae constituat, vel ad aliquam aliarum revocetur.

collapse section

disputatio XXVI. de comparatione causarum ad sua effecta

sectio prima. utrum omnis causa sit effectu suo nobilior

sectio II. utrum omnis causa sit prior suo effectu

sectio III. utrum eiusdem effectus esse possint aut debeant plures causae

sectio IV. an possit idem effectus esse simul a pluribus causis totalibus eiusdem generis et speciei

sectio V. utrum divisim possit idem effectus naturaliter esse a pluribus causis totalibus

sectio VI. utrum eadem possit esse causa plurium effectuum, praesertim contrariorum

collapse section

disputatio XXVII. de comparatione causarum inter se

sectio prima. quaenam ex quatuor causis perfectior sit

sectio II. utrum causae possint esse sibi invicem causae

collapse section

disputatio XXVIII. de prima divisione entis in infinitum simpliciter et finitum et aliis divisionibus quae huic aequivalent

sectio prima. utrum recte dividatur ens in infinitum et finitum, et quaenam divisiones huic aequivaleant

sectio II. utrum sufficienter et adaequate dividatur ens per finitum et infinitum et alia aequipollentia membra

sectio III. utrum praedicta divisio univoca sit vel analoga

collapse section

disputatio XXIX. de deo primo ente et substantia increata, quatenus ipsum esse ratione naturali cognosci potest

sectio prima. utrum esse quoddam ens increatum ratione physica vel metaphysica demonstrari possit

sectio II. utrum a posteriori demonstrari possit deum esse, ostendendo unum tantum esse increatum ens

sectio III. utrum aliquo modo possit a priori demonstrar1 deum esse

collapse section

disputatio XXX. de primo ente, quatenus ratione naturali cognosci potest quid et quale sit

sectio prima. utrum de essentia dei sit esse ens omnino perfectum

sectio II. utrum demonstrari possit deum esse infinitum

sectio III. an demonstrari possit deum esse actum purum et ens omnino simplex

sectio IV. qua ratione demonstretur non esse in deo compositionem substantialem

sectio V. qua ratione demonstrari possit non esse in deo compositionem accidentalem

sectio VI. an attributa divina sint proprietates dei, vel de eius essentia

sectio VII. an deum esse immensum demonstrari possit

sectio VIII. an demonstrari possit deum esse immutabilem et aeternum

sectio IX. quomodo cum divina libertate stet immutabilitas

sectio X. an tantum unum deum esse demonstrari possit

sectio XI. an deum esse invisibilem demonstrari possit

sectio XII. an demonstrari valeat deum nec comprehendi, nec quidditative cognosci posse

sectio XIII. possitne demonstrari deum esse ineffabilem

sectio XIV. an deum esse substantiam viventem, intellectualem per essentiam sibique sufficientem demonstrari possit

sectio XV. quid possit de divina scientia ratione naturali cognosci

sectio XVI. quid possit ratione naturali demonstrari de divina voluntate

sectio XVII. quid possit de divina potentia et actione cognosci naturali ratione

collapse section

disputatio XXXI. de essentia entis finiti ut tale est et de illius esse eorumque distinctione

sectio prima. an esse et essentia entis creati distinguantur in re

sectio II. quid sit essentia creaturae, priusquam a deo producatur

sectio III. quomodo et in quo differant in creaturis ens in potentia et in actu, seu essentia in potentia et in actu

sectio IV. an essentia creaturae constituatur in actualitate essentiae per aliquod esse reale, indistinctum ab ipsa, quod nomen habeat et rationem existentiae

sectio V. utrum praeter esse reale actualis essentiae sit aliud esse necessarium, quo res formaliter et actualiter existat

sectio VI. quae distinctio possit inter essentiam et existentiam creatam intervenire aut intelligi

sectio VII. quidnam existentia creaturae sit

sectio VIII. quas causas, fraesertim intrinsecas, habeat creata existentia

sectio IX. quae sit proxima efficiens causa existentiae creatae

sectio X. quos effectus habeat existentia, et in quo differat in hoc ab essentia

sectio XI. quarum rerum sit existentia, et an simplex vel composita sit

sectio XII. utrum essentia creata sit separabilis a sua existentia

sectio XIII. qualis sit compositio ex esse et essentia, qualisve compositio sit de ratione entis creati

sectio XIV. an de ratione entis creati sit actualis dependentia et subordinatio ac subiectio ad primum et increatum ens

collapse section

disputatio XXXII. de divisione entis creati in substantiam et accidens

sectio prima. utrum ens proxime et sufficienter dividatur in substantiam et accidens

sectio II. utrum ens analogice dividatur in substantiam et accidens

collapse section

disputatio XXXIII. de substantia creata in communi

sectio prima. quidnam substantia significet, et quo modo in incompletam et completam dividatur

sectio II. utrum recte dividatur substantia in primam et secundam

collapse section

disputatio XXXIV. de prima substantia seu supposito eiusque a natura distinctione

sectio prima. utrum prima substantia sit idem quod suppositum aut persona vel hipostasis

sectio II. an in creaturis suppositum addat naturae aliquid positivum reale et ex natura rei distinctum ab illa

sectio III. an distinctio suppositi a natura fiat per accidentia vel principia individuantia, et ideo locum non abeat in substantiis spiritualibus

sectio IV. quid sit subsistentia creata, et quomodo ad naturam et suppositum comparetur

sectio V. utrum omnis subsistentia creata indivisibilis sit et omnino incommunicabilis

sectio VI. quam causam efficientem et materialem habeat subsistentia

sectio VII. utrum subsistentia habeat aliquam causalitatem, et quomodo actiones dicantur esse suppositorum

sectio VIII. utrum in secundis substantiis concreta ab abstractis distinguantur, et quo modo in eis suprema ratio substantiae et coordinatio praedicamentalis constituenda sit

collapse section

disputatio XXXV. de immateriali substantia creata

sectio prima. utrum possit ratione naturali probari esse in universo aliquas substantias spirituales extra deum

sectio II. quid possit ratione naturali cognosci de quidditate et essentia intelligentiarum creatarum

sectio III. quae attributa cognosci possint de essentiis intelligentiarum creatarum

sectio IV. quid possit ratione naturali de intellectu et scientia intelligentiarum cognosci

sectio V. quid possit de voluntate intelligentiarum ratione naturali cognosci

sectio VI. quid possit ratione naturali cognosci de VI agendi et efficacitate intelligentiarum

collapse section

disputatio XXXVI. de substantia materiali in communi

sectio prima. quae sit essentialis ratio substantiae materialis, et an eadem omnino sit cum ratione substantiae corporeae

sectio II. utrum essentia substantiae materialis consistat in sola forma substantiali, vel etiam in materia

sectio III. utrum substantia materialis sit aliquid distinctum a materia et forma simul sumptis, et unione earum

collapse section

disputatio XXXVII. de ratione essentiali accidentis in communi

sectio prima. utrum accidens in communi dicat unum conceptum seu rationem obiectivam

sectio II. utrum communis ratio accidentis in inhaerentia consistat

collapse section

disputatio XXXVIII. de comparatione accidentis ad substantiam

sectio prima. an substantia sit prior tempore accidente

sectio II. utrum suestantia sit prior cognitione accidente

collapse section

disputatio XXXIX. de divisione accidentis in novem summa genera

sectio prima. utrum accidens in communi immediate dividatur in quantitatem, qualitatem et alia summa genera accidentium

sectio II. utrum divisio accidentis in novem genera sit sufficiens

sectio III. utrum praedicta divisio sit univoca vel analoga

collapse section

disputatio XL. de quantitate continua

sectio prima. quid sit quantitas, praesertim continua

sectio II. utrum quantitas molis sit res distincta a substantia materiali et qualitatibus

sectio III. an essentia quantitatis consistat in ratione mensurae

sectio IV. utrum ratio et effectus formalis quantitatis continuae sit divisibilitas, vel distinctio, aut extensio partium substantiae

sectio V. utrum in quantitate continua sint puncta, lineae et superficies quae sint verae res, inter se et a corpore quanto realiter distinctae

sectio VI. an linea et superficies sint propriae species quantitatis continuae inter se et a corpore distinctae

sectio VII. utrum locus sit vera species quantitatis continuae ab aliis distincta

sectio VIII. utrum motus aut extensio eius proprii eius speciem quantitatis continuae constituat

sectio IX. utrum tempus sit per se quantitas peculiarem speciem a reliquis distinctam constituens

collapse section

disputatio XLI. de quantitate discreta et coordinatione praedicamenti quantitatis et proprietatibus eius

sectio prima. utrum quantitas discreta sit propria species quantitatis

sectio II. utrum quantitas discreta in rebus spiritualibus inveniatur

sectio III. utrum oratio sit vera species quantitatis resolutio

sectio IV. qualis sit coordinatio generum et specierum quantitatis

sectio V. quae proprietates quantitati attribuantur

collapse section

disputatio XLII. de qualitate et speciebus eius in communi

sectio prima. quae sit communis ratio, seu essentialis modus qualitatis

sectio II. utrum qualitas in quatuor species convenienter et sufficienter divisa sit

sectio III. utrum omnes dictae species veras et solas qualitates sub se comprehendant

sectio IV. an quatuor qualitatis species sint inter se omnino distinctae

sectio V. utrum divisio qualitatis in quatuor species sufficiens sit

sectio VI. an duplicatae voces quibus dictae species proponuntur, significent essentiales vel accidentales differentias earum

sectio VII. quae proprietates qualitati conveniant

collapse section

disputatio XLIII. de potentia et actu

sectio prima. utrum potentia recte et sufficienter dividatur in activam et passivam et quid utraque sit

sectio II. an potentia activa et passiva semper re, vel interdum tantum ratione differant

sectio III. quodnam sit divisum illius partitionis, quaeve definitio illius

sectio IV. utrum omnis potentia sit naturalis, et naturaliter indita

sectio V. utrum unicuique potentiae proprius actus respondeat et quomodo

sectio VI. utrum actus sit prior potentia duratione, perfectione, definitione et cognitione

collapse section

disputatio XLIV. de habitibus

sectio I. an sint, et quid sint, et in quo subiecto sint habitus

sectio II. an in potentia secundum locum motiva acquiratur habitus

sectio III. an in brutis sint habitus

sectio IV. an in intellectu sint proprii habitus

sectio V. utrum habitus sit propter efficiendum actum

sectio VI. quid efficiat habitus in actu

sectio VII. quos actus efficiat habitus

sectio VIII. utrum actus sint per se causa efficiens habitus

sectio IX. an fiat habitus uno vel pluribus actibus

sectio X. utrum habitus per actus perficiatur, et quomodo

sectio XI. quale sit augmentum extensivum habitus, et quæ unitas habitus ILLI correspondeat

sectio XII. an et quomodo habitus minuantur et corrumpantur

sectio XIII. quot sint genera et species habituum, et praesertim de distinctione habitus in practicum et speculativum

collapse section

disputatio XLV. de contrarietate qualitatum

sectio prima. quid sit oppositio, et quotuplex

sectio II. quae sit propria contrariorum definitio et ab aliis oppositis differentia

sectio III. utrum propria contrarietas in omnibus et solis qualitatibus inveniatur

sectio IV. an contraria possint aliquo modo simul esse in eodem subiecto

collapse section

disputatio XLVI. de intensione qualitatum

sectio prima. utrum qualitas intensibilis et remissibilis sit in se indivisibilis vel composita ex gradibus entitatis

sectio II. an solae qualitates intensibiles sint, et cur non omnibus ID conveniat

sectio III. qualis sit actio seu mutatio per quam latitudo intensiva qualitatis acquiritur

sectio IV. an latitudo intensiva qualitatum habeat definitos terminos intensionis et remissionis

collapse section

disputatio XLVII. de relatione reali in communi

sectio prima. an relatio sit verum genus entis realis, distinctum a reliquis.

sectio II. utrum relatio realis praedicamentalis distinguatur realiter, vel modaliter ac ex natura rei, a substantia, et omnibus accidentibus absolutis.

sectio III. quotuplex sit relatio, et quae sit vere praedicamentalis.

sectio IV. quomodo differat praedicamentalis respectus a transcendentali.

sectio V. quaenam sit essentia propriaque definitio ipsius ad aliquid, seu relationis praedicamentalis.

sectio VI. de subjecto, fundamento ac termino ad praedicamentalem relationem requisitis.

sectio VII. de fundamento relationis praedicamentalis.

sectio VIII. de termino praedicamentalis relationis.

sectio IX. quae distinctio necessaria sit inter fundamentum et terminum.

sectio X. an tria relationum genera triplici fundamento recte fuerint ab aristotele distincta.

sectio XI. de primo genere relationum, in numero vel unitate fundato.

sectio XII. de secundo genere relationum in potentia vel actione fundato.

sectio XIII. de tertio genere relationis in ratione mensurae fundato.

sectio XIV. sitne sufficiens dicta divisio, omnesque relationes comprehendat.

sectio XV. utrum relationes tertii generis sint non mutuae, et in hoc differant a relationibus aliorum generum.

sectio XVI. utrum formalis terminus relationis sit altera relatio, vel aliqua ratio absoluta.

sectio XVII. quomodo praedicamentum ad aliquid sub uno supremo genere, per diversa genera subalterna et species usque ad individua constitui possit.

sectio XVIII. quaenam proprietates communes sint omnibus relativis.

collapse section

disputatio XLVIII. de actione

sectio prima. utrum actio essentialiter dicat respectum ad principium agendi

sectio II. utrum actio ut actio essentialiter respiciat aliquem terminum, etiamsi immanens sit, ideoque etiam illa in hoc praedicamento collocetur

sectio III. quis respectus, ad principium vel ad terminum, sit magis essentialis actioni, et unde sumat specificationem suam

sectio IV. utrum actio ut actio dicat essentialiter respectum ad subiectum inhaesionis, et quodnam illud sit

sectio V. quae tandem sit actionis natura, quaeve causae aut proprietates

sectio VI. quot sint genera et species actionum, et quomodo sub uno genere collocentur

collapse section

disputatio XLIX. de passione

sectio prima. utrum passio in re ipsa differat ab actione

sectio II. quomodo passio ad motum vel mutationem comparetur, et quid tandem passio sit

sectio III. utrum de essentia passionis sit actualis inhaesio, vel aptitudinalis tantum

sectio IV. utrum successiva passio et momentanea ad genus passionis pertineant, et quomodo sub illo differant

collapse section

disputatio L. de praedicamento quando, et in universum de durationibus rerum

sectio prima. utrum duratio in re distinguatur ab esse rei durantis

sectio II. quae sit formalis ratio durationis, et quomodo secundum eam distinguatur ratione ab existentia

sectio III. quid sit aeternitas, et quomodo a duratione creata distinguatur

sectio IV. includatne aeternitas in sua ratione formali aliquem respectum rationis

sectio V. quid sit aevum, et quomodo a successivis durationibus distinguatur

sectio VI. an aevum essentialiter differat ab aliis durationibus permanentibus et creatis

sectio VII. utrum res permanentes et natura sua corruptibiles propriam et intrinsecam habeant durationem, et quaenam vel qualis illa sit

sectio VIII. an detur aliqua duratio propria rerum successivarum, quae successiva etiam sit et tempus appelletur

sectio IX. an tempus in re distinguatur a motu

sectio X. utrum ratio mensurae durationis alicui tempori proprie conveniat, et respectu quarum rerum

sectio XI. quas res, et quid in iisdem rebus hoc tempus mensuret

sectio XII. quaenam duratio ad praedicamentum ȝquandoȝ pertineat, et quomodo huiusmodi praedicamentum constituendum sit

collapse section

disputatio LI. de "ubi"

sectio prima. an "ubi" sit aliquid extrinsecum vel intrinsecum corpori quod alicubi esse dicitur, et quidnam illud sit

sectio II. an "ubi" sit locus corporis, ita ut per illud solum vere DICI possit esse in loco

sectio III. utrum "ubi" verum ac reale in solis corporibus, vel etiam in spiritibus creatis locum habeat

sectio IV. quam proportionem servent inter se "ubi" corporis et spiritus

sectio V. utrum ȝubiȝ solis substantiis conveniat, vel etiam accidentibus

sectio VI. quomodo distinguendum et ordinandum sit praedicamentum ȝubiȝ, quaeve proprietates ILLI tribuantur

collapse section

disputatio LII. de situ

sectio prima. quidnam sit situs, et quo modo ab ȝubiȝ differat

sectio II. quae subiecta, species aut proprietates huic praedicamento tribui possint

collapse section

disputatio LIII. de habitu, ut quoddam genus accidentisconstituit

sectio prima. utrum habitus sit aliquid extrinsecedenominans, et quale illud sit

sectio II. quae sint subiecta, species, aut proprietates habitus

collapse section

disputatio LIV. de entibus rationis

sectio prima. an sit ens rationis, et quam essentiam habere possit

sectio II. utrum ens rationis habeat causam et quaenam illa sit

sectio III. an recte dividatur ens rationis in negationem, privationem et relationem

sectio IV. utrum ens rationis suficienter dividatur in negationem, privationem et relationem

sectio V. in quo conveniant aut differant negatio et privatio quatenus entia rationis sunt

sectio VI. quid ad relationem rationis necessarium sit, et quot modis fingi aut excogitari possit

SUBSCRIBER:

past masters commons

Annotation Guide:

All Collections > Francisco Suárez, Opera Omnia > Volume 25. Disputationes Metaphysicae > disputatio xix. de causis necessario et libere seu contingenter agentibus; ubi etiam de fato, fortuna et casu > notes

cover

Francisco Suárez, Opera Omnia

Volume 25. Disputationes Metaphysicae

DISPUTATIO XIX. DE CAUSIS NECESSARIO ET LIBERE SEU CONTINGENTER AGENTIBUS; UBI ETIAM DE FATO, FORTUNA ET CASU

Notes

hide table of contents

Notes

^†* Digitalizado por el Prof. Salvador Castellote, Abril de 2004. http://www.salvadorcastellote.com scc@salvadorcastellote.com

^†1 Hinc alit. hanc

^†2 extrinsecum alit. intrinsecum (?).

^†3 impedimentum alit. impediendum.

^†4 actum... liberum alit. Actum voluntatis nostrae nunc esse nobis liberum, quia Deus ad illum libere concurrit...; Actum voluntatis nostrae nunc non esse liberum, quia Deus ad illum libere concurrit.

^†5 meriti alit. medii (?).

Notes